آسیب‌شناسی ستاد ساماندهی امور جوانان
جوانان همیشه به‌عنوان یکی از شعارهای اصلی و تحول خواهانه همه دولت‌ها بوده است و همیشه جوانان در شعارهای جای مهمی دارند و آیا در عمل هم این‌گونه است؟ آیا موضوعات و مشکلات جوانان در دولت و در حاکمیت متولی دارد؟ در این یادداشت در پی آن هستیم که جایگاه‌های تصمیم سازی و تصمیم‌گیری حوزه جوانان را بیشتر شناخته و آسیب‌شناسی ستاد ساماندهی امور جوانان را انجام دهیم.
جوانی مهم‌ترین سرمایه اجتماعی جامعه است
جوانان مهم‌ترین منابع انسانی یك جامعه محسوب می‌گردند و باید حقوق و خواسته‌های مشروع آنها را مطابق مواد مصرح در قانون اساسی باید به‌حق تلقی نمود. با توجه به سهم غالب جمعیت ۳۳ درصدی جوانان (۱۵ تا ۲۹ ساله) و نظر به نقش مؤثر آنها در توسعه، پیشرفت و تعالی كشور، ضرورت توجه به برنامه‌ریزی و ساماندهی امور مربوط به نیازهای آنان، از اهمیتی ویژه برخوردار است
جوانان فرصتی برای توسعه کشور
درواقع جوانان يك فرصت بین نظیر برای توسعه جامعه اسلامی ايران هستند. آنها به دلیل برخورداری از پتانسیل منحصربه‌فردی كه در شناخت آينده نسبت به بزرگ‌سالان دارند، می‌توانند عامل سرعت بخش و گسترش‌دهنده آينده باشند. آنها با درک تغییرات جامعه جديد، حوزه‌های جديد اقتصاد را كشف می‌کنند، مرزهای آن را درمی‌نوردند و ساختارهای موجود را به نفع توسعه در هم می‌شکنند
برنامه جامع ساماندهی امور جوانان
ساماندهي امور جوانان محتاج سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی جامع، به‌هم‌پیوسته و به لحاظ زماني كوتاه، ميان و بلندمدت در حوزه جوانان است. از طرفي، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در اين حوزه نياز به شناخت وضعيت فعلي جوانان و در صورت امكان مقايسه آن با وضعيت گذشته دارد. به همین منظور برنامه جامع ساماندهی امور جوانان در دستور کار قرار گرفت. این برنامه دارای یكسری اهداف اختصاصی نیز است كه به ترتیب در ذیل آورده می‌شود:
- تدوین سیاست‌ها و راهبردهای ملی در زمینه امور جوانان و نیازهای آنان
- شناخت به‌روز نیازهای جوانان و ارتقای سطح آگاهی و اصلاح نگرش‌ها و باورها نسبت به امور جوانان
- تعیین جایگاه نقش و مأموریت‌های اساسی دستگاه‌های دولتی مرتبط با امور جوانان و تقسیم‌کار ملی به‌منظور هماهنگی و ساماندهی فعالیت‌های بخشی و فرا بخشی
- تعیین نقش و وظایف سازمان‌های غیردولتی در امور جوانان
- همگرایی، هماهنگی و سامان یابی فعالیت‌های سازمان‌های دولتی و غیردولتی مرتبط با امور جوانان
چالش‌های اصلی در حوزه برنامه‌ریزی جوانان
- ارزیابی وضع موجود در امور جوانان نشان‌دهنده وجود چالش‌هایی است كه برخی از این چالش‌ها عبارت‌اند از:
- ابهام در جایگاه امور جوانان در نظام برنامه‌ریزی ملی و نامشخص بودن شاخص‌های قابل‌اتکا در این زمینه
- عدم تحرك و پویایی لازم در امر سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی اجرا در امور جوانان در سطوح ملی و منطقه‌ای
- ناهماهنگی بین قوانین و مقررات جاری كشور با انتظارات و نیازهای جوانان
- ناهماهنگی بین سازمان‌های هم‌عرض در ارائه خدمات به جوانان
- ناهمخوانی سیاست‌ها، برنامه‌ها و فعالیت‌های جاری دستگاه‌ها با انتظارات و نیازهای جوانان كشور
- عدم تعادل بین منابع و اعتبارات موجود و منابع موردنیاز برای پاسخ به نیازهای جوانان و مدیریت نامطلوب منابع
- ناسازگاری و تعارض بین رویكردهای سنتی و نگرش‌های علمی روزآمد و مدرن در امور جوانان
- روند رو‌به افزایش شكاف بین نسلی در حوزه ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی و اختلال در تعامل و تفاهم نسل‌ها
شورای عالی جوانان
شورای عالی جوانان یکی از نهادهای حاکمیتی در کشوراست و تحت نظارت مستقیم رئیس‌جمهور ایران است. ریاست این شورا بر عهده شخص رئیس‌جمهور و در غیاب وی بر عهده معاون اول ایشان است. وزیر ورزش و جوانان نیز به‌عنوان دبیر این شورا فعالیت می‌کند و اکثر وزیران و اعضای هیئت دولت عضو این شورا هستند و مهم‌ترین جایگاه برای بررسی امور جوانان که وظیفه‌اش، برنامه‌ریزی و رسیدگی به امور جوانان ایران است.
اهداف شورای عالی جوانان
- رشد متعادل و همه‌جانبه شخصیت جوانان بر اساس اصول، اهداف و آرمان‌های انقلاب اسلامی
- تأمین نیازهای فکری، اجتماعی، جسمی، روحی و تلطیف و هدایت عواطف و احساسات جوانان.
- فراهم کردن زمینه‌های مشارکت جوانان در حیات اجتماعی و پیشبرد جامعه و دفاع از وطن جمهوری اسلامی ایران
- حفظ و تقویت نشاط و شادابی جوانان در جهت عظمت و سربلندی ایران اسلامی
ستاد ساماندهی امور جوانان
اصلی‌ترین جایگاه تصمیم سازی و تصمیم‌گیری مرتبط با حوزه جوانان در سطوح ملی تا محلی، جلسات ستادهای ساماندهی امور جوانان است. این جلسات به‌صورت تخصصی در ارتباط با موضوعات روز جوانان ازجمله مسکن، اشتغال، ازدواج، آسیب‌های اجتماعی و … تشکیل‌شده و باید برای اثربخشی و بهبود کمیت و کیفیت آن فکری اساسی شود. هرچقدر جلسات ستاد ساماندهی امور جوانان منظم، منسجم و باهدف گذاری بهتری برگزار شود، می‌تواند مصوبات خوبی را برای جوانان داشته باشد و ضرورت دارد که همه مسئولین به این ستاد توجه جدی و ویژه داشته باشند و از فرمالیته برگزار کردن آن پرهیز نمایند.
اعضای ستاد ساماندهی امور جوانان
در سطح کشور رئیس‌جمهور ریاست این ستاد را بر عهده دارد و در استان و شهرستان به ترتیب استاندار و فرمانداران مسئول اصلی آن هستند. وزیر ورزش و جوانان به‌عنوان دبیر ملی شورای عالی جوانان و مدیرکل و رئیس اداره شهرستان هم به‌عنوان دبیر استانی و شهرستانی وظیفه برگزاری جلسات و پیگیری مصوبات را دارند.
۲۶ دستگاه عضو ستاد ملی ساماندهی امور جوانان هستند. این ستاد که با حضور معاونین ۲۶ دستگاه و ریاست وزیر ورزش و جوانان تشکیل جلسه می‌دهد یک ظرفیت بزرگ برای اجرایی کردن مصوبات شورای عالی جوانان است. باید از دستگاه‌های عضو ستاد خواسته شود تا برای رفع مسائل جوانان در حوزه تخصصی خود برنامه ارائه دهند. این معاونت امور جوانان است که به‌عنوان دبیرخانه ستاد ملی جوانان باید سایر اعضا را به حرکت وا دارد.
ستاد ساماندهی امور جوانان با موضوع اشتغال
رهبر معظم انقلاب مدتی است که شعار اقتصادی برای نام‌گذاری سال‌ها انتخاب می‌کنند و این موضوع یعنی موضوع اصلی کشور اقتصاد و معیشت مردم است. در این میان بحث اشتغال جوانان بسیار مهم است. اعتماد به جوانان و استفاده از ظرفیت و پتانسیل آنها موجب رونق و شکوفایی تولید داخلی، ایجاد اشتغال و مقابله با جنگ اقتصادی دشمن خواهد شد.
اصلی‌ترین راهبرد ستاد ساماندهی امور جوانان برای اشتغال آنها تغییر نگرش از کارجویی به کارآفرینی است که در این راستا باید به دنبال آموزش و تربیت جوانان به‌صورت کارآفرین بود و این مسئله باید در نظام آموزشی کشور (مدارس و دانشگاه‌ها) نهادینه شود تا جوان بدون احتیاج به کسی بر پای خود بایستد
- استفاده از ظرفیتهای سازمان فنی و حرفه‌ای در استان و شهرستان برای مهارت‌آموزی جوانان
- حمایت از جوانان برای راه‌اندازی کارگاه‌های کوچک خانگی
- تجلیل از دستگاه‌های برتر و فعال در حوزه ایجاد اشتغال جوانان
- برای جوانان باید تجلیل شود و این موضوع در دستور کار قرار دارد.
- تهیه بانک اطلاعاتی جوانان جویای کار حائز برای برنامه‌ریزی دقیق و راهبردی برای شناخت استعدادهای جوانان
- بهره‌گیری از تسهیلات کم‌بهره و تقویت بخش خصوصی
ستاد ساماندهی امور جوانان با موضوع ازدواج
در وضعیت فعلی کشور کاهش ازدواج و افزایش طلاق یکی از مشکلات اساسی حوزه جوانان است. ریشه‌های این معضل باید در جلسات ستاد ساماندهی امور جوانان به‌صورت جدی پیگیری و آسیب‌شناسی شود. نبود شغل مناسب و روند بالای رشد بیکاری بین جوانان، عدم‌حمایت مناسب از جوانان در شرف ازدواج، نبود اعتبارات مناسب برای جوانانی که قصد ازدواج دارند و بسیاری از موارد دیگر باید در جلسات ستادهای ساماندهی امور جوانان که در موضوع ازدواج برگزار می‌گردد، بررسی شود.
دعوت و استفاده از ظرفیتهای موجود در بانک‌ها، مراکز اقتصادی، شرکت‌های صنعتی، اصناف مرتبط و همچنین الزام اجرایی برای مصوبات این حوزه می‌تواند راهگشا باشد.
ستاد ساماندهی امور جوانان با موضوع فضای مجازی
با توجه به شیوع بیماری کرونا، اکثر برنامه‌های فرهنگی و ورزشی در سطح کشور، استانها و شهرستان‌ها لغو شد و اکثر جوانان و نوجوانان بیشترین وقت خود را در فضای مجازی سپری می‌کنند و کمتر در اماکن عمومی و ورزشی و مذهبی حضور دارند، لذا این زمینه ادارات و دستگاه‌های ذی‌ربط باید در فضای مجازی برنامه‌های پیشنهادی خود را ابلاغ نمایند تا اوقات فراغت جوانان و نوجوانان غنی گردد.
ستاد ساماندهی امور جوانان با موضوع آسیب‌های اجتماعی
تقویت احساس امنیت و رشد اجتماعی در بین جوانان نیازمند بررسی و پیشگیری آسیب‌های عاطفی و اجتماعی است. باید جوانان را به‌خوبی باور کنیم و زمینه حضور جوانان را در جامعه بیش‌ازپیش فراهم نماییم و با جهت دادن برنامه‌ها به سمت جلب مشارکت خانواده‌ها با محوریت کار و مهارت‌های زندگی، نشاط و شادابی را در بین آحاد افراد جامعه گسترش دهیم.
ستاد ساماندهی امور جوانان استان و شهرستان‌ها
ستاد ساماندهی امور جوانان حلقه وصل جوانان به حکمرانی باشد و باید جدی گرفته شود. باید استانداران را ملزم به توجه ویژه به این ستاد کرد. در سطح ستاد ساماندهی استانی، استاندار رئیس ستاد است و مدیرکل ورزش و جوانان به‌عنوان دبیر ستاد فعالیت خواهد کرد. در سطح شهرستان نیز فرماندار رئیس ستاد و رئیس اداره ورزش و جوانان به‌عنوان دبیر شهرستانی منصوب می‌شود. جلسات ستاد استانی به‌صورت ماهیانه تشکیل و حسب ضرورت جلسه فوق‌العاده بنا به پیشنهاد دبیر و موافقت رئیس برگزار می‌شود. در ستادهای استانی موضوعات ذیل اهمیت دارد:
- بررسی و تصویب فعالیت‌های دستگاه‌ها در قالب تقسیم‌کار استانی
- بررسی میزان تحقق شاخص‌های اجراي برنامه در سطح استان
- پیگیري اجراي مصوبات ستاد استان
- ارزیابی عملکرد دستگاه‌ها و ارائه گزارش به ستاد ملی
- عدم توجه جدی برخی استانداران و فرمانداران و عدم حضور آنها در جلسات
- نبود الزام اجرایی و ضابطه قانونی برای پیگیری و اجرای مصوبات
- عدم توجه دستگاه‌های اجرایی و عضو در ستاد نسبت به امور جوانان
- فرمالیته بودن جلسات برای برخی مسئولین
آسیب‌شناسی جلسات ستاد ساماندهی امور جوانان
در هر دولتی انتقاداتی به عملکرد شورای عالی جوانان و ستاد ملی ساماندهی امور جوانان به جهت مرتفع نشدن دغدغه‌هایی نظیر اشتغال، ازدواج و مسکن جوانان وارد می‌شود و همچنان مشخص نیست این بی‌توجهی به نوع نگاه دولت‌ها نسبت به امور جوانان معطوف می‌شود و یا دستگاه‌های عضو ستاد و شورای عالی اهتمامی به اجرای برنامه‌های مصوب حوزه جوانان ندارند؟
عدم تحول‌آفرینی و عدم جامع‌نگری به مسائل جوانان
می‌توان عدم تحول‌آفرینی و عدم جامع‌نگری به مسائل جوانان را مهم‌ترین مشکل موجود در حوزه جوانان دانست. فرصت‌های زیادی را در حوزه ساماندهی امور جوانان در دهه گذشته ازدست‌داده و پنجره طلایی جمعیت کشور در حال بسته شدن است. زمانی ۳۵.۴ درصد جمعیت کشور جوانان ۱۵ تا ۲۹ سال بود که می‌توانستیم با برنامه‌ریزی بر روی این سرمایه انسانی در ۱۵ سال گذشته اکنون شاهد جمعیت توسعه‌یافته و آماده برای خیزش بلند به‌سوی توسعه و پیشرفت ملی باشیم.
منویات رهبری در امور جوانان دنبال شود
مسائل جوانان در حوزه‌های مختلف ازدواج و اشتغال، آسیب‌های اجتماعی انباشته و بیکاری جوانان مشهود است. اینها ثمره انفعال و بی‌برنامگی در حوزه جوانان کشور بوده که فقط معاونت امور جوانان مقصر نیست و اعضای این ستاد هم باید پای‌کار باشند. اکنون نه‌تنها نباید فرصت‌ها را از دست داد که باید فرصت‌های سوخته شده در دهه گذشته را جبران کرد. باید با شتاب و جدیت بیشتری در چارچوب بیانیه گام دوم و سند تحول در ساماندهی امور جوانان کارکرد و منویات رهبری در مورد جوانان را با جدیت پیگیری نمود.
نظارت بر اعتبارات امور جوانان در دستگاه های اجرایی
اعتبارات و نظارت بر اعتبارات ۲۱ دستگاه عضو ستاد ساماندهی امور جوانان در اختیار معاونت امور جوانان نیست و باید در جلسات ستاد ساماندهی برای پیگیری و اجرای مصوبات اعتبارات لازم هم پیش‌بینی شود. وزارتخانه ورزش و جوانان باید در تمام حوزه‌های مرتبط با جوانان به‌عنوان مدیر راهبردی امور جوانان در کشور ورود کرده و دستگاه‌های تخصصی را به حرکت وا دارد.
انتظار مردم و جوانان کشور این است که دولت سیزدهم به ریاست آیت‌الله رئیسی در حوزه جوانان حتماً تغییر رویکرد داده و به سمت برنامه‌ها و طرح‌های تحول‌آفرین برود تا از انفعال و درجا زدگی حوزه جوانان خارج شود.
برنامه ریزی های جدید در حوزه جوانان
باید الگوهای جدید برنامه‌ریزی و طرح‌ریزی در حوزه جوانان پیش‌بینی شود. اینها زمانی اتفاق می‌افتد که وزارت ورزش و جوانان این طرح‌ها را در ذیل «سند تحول در ساماندهی امور جوانان» و البته در چارچوب بیانیه گام دوم انقلاب آماده و در ستاد ملی ساماندهی امور جوانان و در شورای عالی جوانان با همکاری سایر دستگاه‌ها به تصویب برساند و یک اتحاد و هم‌افزایی ملی بین تمام دستگاه‌های مرتبط برای ایجاد تحولات شکل گیرد. وزارت ورزش باید تسهیل گر طرح‌ها باشد و در انتها باید گفت آسیب‌شناسی ستاد ساماندهی امور جوانان باید هرچه سریع تر انجام شود تا بتوان نقاط ضعف را کم کرده و نقاطقوت را تقویت کرد.
یادداشت از علیرضا گروسی پژوهشگر حوزه جوانان و فعال اجتماعی
اخبار مرتبط
احیای ستادهای ساماندهی امور جوانان
سلام و درود
خداقوت مهندس گروسی عزیز
به امید موفقیت همه جوانان و تقدیر و تشکر از پایگاه خبری سمن جوانان
http://www.samanJavanan.ir
سلام و درود برشما آقای طاهری
به امید موفقیت همه جوانان ایران
پایگاه خبری سمن جوانان حامیرسانه ای جوانان کشور
قطعا با توجه به ظرفیتهای جوانان قدمهای موثری و محکمی برداشته خواهد شد و حتما با برگزاری ستادهای ساماندهی در شهرها به ایدهای عالی میرسیم و از جوانان توانمند استفاده میکنیم
درود بر شما ستادهای ساماندهی مرکز تصمیم گیری در حوزه جوانان است باید به صورت جدی آنها را دنبال نمود
سلام و درود
ممنون از اینکه دغدغه جوانان رو دارید
ولی باید به جوانان واقعا بها داده بشه و از شعار دادن پرهیز بشه و خیلی بیشتر از اینها جوانان ما طرفیت دارن
سلام و درود بر شما آقای کریمی
به امید روزی که همه جوانان درجایگاه واقعی خودشون باشند
پایگاه خبری سمن جوانان حامی همه جوانان و سمن های کشور