آینده جوانان ایران را چگونه تصور می‌کنید؟
به گزارش پایگاه خبری سمن جوانان، آینده جوانان ایران را چگونه تصور می‌کنید؟ یک گفت‌وگوی اختصاصی توسط پایگاه خبری سمن جوانان با سیده خمساء اسبقیان بانوی موفق و برجسته ایران‌زمین است که به مسائل و موضوعات جوانان پرداخته است.
کمی درباره خودتان و کارهایی که انجام دادید توضیح می‌دهید؟
سیده خمساء اسبقیان هستم؛ زاده دیار سبلان و دارالارشاد اردبیل. در حال حاضر دانشجوی دوره دکتری تخصصی مهندسی بیولوژی و بیوتکنولوژی خاک دانشگاه تهران هستم. ضمن سپاس از فرصت ارزشمندی که در اختیار بنده قرار دادید، باید خدمتتان عرض کنم که با لطف و عنایات خداوند متعال، طی سال‌های گذشته، موفقیت‌هایی را در عرصه علمی و بین‌المللی برای ایران عزیز و سرافرازمان با بهره‌گیری از راهنمایی‌ها و حمایت‌های ارزنده اساتیدم کسب کرده‌ام که می‌توانم به کسب عنوان پژوهشگر برگزیده در اجلاس جهانی محیط‌زیست، انتخاب به‌عنوان سفیر تغییرات اقلیمی به نمایندگی از ایران در برنامه‌ی شبکه جهانی رهبران جوان اقدام در برابر تغییرات اقلیمی، حضورم در کنفرانس جهانی دانشمندان جوان خاک فائو و کسب عنوان پژوهشگر شایسته‌ی تحسین در کنفرانس بین‌المللی دانشمندان جوان اشاره‌کنم.
در حال حاضر، به‌عنوان جوان‌ترین عضو کارگروه تخصصی سلامت خاک و امنیت غذایی سازمان جهانی غذا و کشاورزی، فائو، در حال فعالیت هستم و اخیراً به‌عنوان سفیر ایران و مدیر هماهنگ‌کننده قاره آسیا برای برگزاری مجامع مدل سازمان ملل متحد (MUN) توسط سازمان جهانی G7 Ambassadors انتخاب شدم. همچنین دانش‌آموخته دوره جهانی تربیت رهبران جوان تأثیرگذار امریکا به‌عنوان تنها جوان و دختر ایرانی و برگزیده دوره جهانی تربیت رهبران جوان ژنو سوئیس در سال ۲۰۲۳ هستم و در حال حاضر در حال انجام پروژه‌های علمی مشترک با دانشگاه‌ها و نهادهای علمی معتبر دنیا در حوزه دیپلماسی اقلیمی، مهندسی اقلیم و مهندسی خاک با تمرکز بر نقش دانشمندان خاک در کاهش اثرات تغییر اقلیم در دنیا هستم. افتخار همکاری با مجمع جوانان سازمان ملل متحد در چندین کنفرانس جهانی را داشته‌ام و در سال ۲۰۲۲ به‌عنوان دختر برجسته‌ی ایرانی در کنفرانس روز جهانی زن در میان دختران تأثیرگذار سایر کشورها انتخاب شدم.
البته که به لطف خداوند، حکایت همچنان باقی است و امیدوارم بتوانم در راستای اعتلای علمی و بین‌المللی کشور عزیزم گام‌های مؤثری را بردارم.
چگونه یک دختر ایرانی می‌تواند به قله‌های پیشرفت و ترقی برسد؟ چه راهبردی برای این موضوع پیشنهاد می‌دهید؟
مسیر موفقیت، یک مسیر طولانی با فرازها و نشیب‌های متعدد هست و طبیعتاً وقتی قدم در مسیر موفقیت می‌گذاریم، با ناملایمات بسیاری هم مواجه می‌شویم که جزئی از این مسیر ارزشمند هستند؛ البته بحث اینجاست که موفقیت را چگونه معنی کنیم؟! به نظر من، موفقیت یعنی برداشتن قدم‌های کوچک و پیوسته اما محکم برای رسیدن به تغییرات بزرگ و ماندگار. موفقیت برای من یعنی رقابت با خودم؛ یعنی قرار گرفتن خودم در مقابل خودم! و تلاشم برای تبدیل‌شدن به انسانی بهتر و تأثیرگذارتر و خلق ارزش؛ که اعتقاددارم با ایمان، امید، انگیزه و تلاش مستمر، نیل به این تغییر مثبت و تأثیرگذاری، امکان‌پذیر خواهد بود.
قطعاً دختران توانمند ایران عزیزمان هم از این قاعده مستثنی نیستند و بارها در میادین مختلف، ارزشمندی حضور خود و توانمندی‌شان را به همگان ثابت کرده‌اند و البته جامعه هم به سمت و سویی حرکت می‌کند که طی سالیان گذشته، حضور بانوان و دختران متخصص و شاخص را در جایگاه‌های مختلف و کلیدی در عرصه‌های ملی و بین‌المللی شاهد هستیم که همه‌ی این‌ها، گواهی بر توانمندی‌های غیرقابل‌انکار دختران و بانوان بنیان ساز ایران عزیز اسلامی است.
نظر شما درباره وضعیت جوانان نخبه در ایران چیست؟
من خودم به‌عنوان مدرس دانشگاه و فعال اجتماعی، با نخبگان بسیاری در ارتباط هستم و همواره شنوای دغدغه‌‌هایشان بوده‌ام. وقتی صحبت از نخبگی پیش می‌آید؛ همواره از یک جمله استفاده می‌کنم: اینکه “نخبگی حق نیست، وظیفه است.” ما موظفیم که بهترین خود در عرصه‌های فعالیتی‌مان باشیم و به‌جای اینکه سؤال کنیم، کشور برای ما چه کرده؟! بپرسیم ما برای کشورمان چه کرده‌ایم؟!
البته که این‌یک فضای کاملاً دوطرفه هست و مسئولین مربوطه هم باید این ظرفیت‌های علمی کم‌نظیر نخبگانی کشور را قدر بدانند و شایسته‌سالاری را در اولویت گزینش‌های خود برای مسئولیت‌های کلیدی قرار دهند؛ اگر بخواهم صادقانه بگویم، در این زمینه در کشور، دارای خلاء‌های جدی هستیم. امیدوارم شاهد عملیاتی شدن طرح‌ها و برنامه‌های جوانانمان بر مبنای ملاحظات و چهارچوب‌های کشور، با بهره‌گیری از ظرفیت نخبگان در کنار مدیران باتجربه و بادانش و مدیریت پایدار و بهره‌گیری از فناوری باشیم.
این کشور برای ماست و این ما هستیم که باید پیشگام حل مسائل و چالش‌ها، توأم با امید و ایمان و اراده باشیم.
نظر شما درباره پدیده فرار مغزها چیست؟
کافی است همین کلیدواژه را در مرورگرها جست‌وجو کنیم؛ آماری که در نگاه اول به آن برخورد می‌کنیم بسیار نگران‌کننده و تکان‌دهنده است. بزرگ‌ترین سرمایه هر کشوری، نیروی انسانی و جوانان آن کشور هستند؛ ضعف‌های مدیریتی در حوزه منابع انسانی در کشورمان در سطوح مختلف مدیریتی، قطعاً در دامن زدن به این پدیده‌ی اجتماعی و آسیب رساندن به اکوسیستم پویای نخبگانی در کشور بی‌تأثیر نیست و در کنار نگرش مثبت و امیدوارانه‌ی جوانان نخبه، اینجا مسئولین هستند که بایستی تأثیر عملکرد خود در تشدید این معضل خطرآفرین در کشورمان را بررسی کرده و آسیب‌شناسی کنند.
البته که اگر از دریچهی دیگری به قضیه نگاه کنیم؛ شاهد حضور نخبگان نامدار بسیاری در کشورمان هستیم که پس از سال‌ها تحصیل در خارج از مرزهای ایران، برای ادای دین به کشورشان، با نهایت عشق، در حال فعالیت در کشورند و برای این انتخابشان نیز دلایل موجه و قابل‌تأملی دارند. بایستی برای جلوگیری از ایجاد فضای منفی در میان جوانان توانمند ایران، معرفی چنین الگوهای شاخص و تراز نیز در دستور کار قرار گیرد و از ظرفیت‌های بالای کشورمان در عرصه‌های مختلف غافل نشویم؛ در یک‌کلام، از نیمه‌پر لیوان غافل نشویم و کاملاً منصفانه به موضوع نگاه کنیم.
ایران ما، سرزمین دانشمندان نام‌آور و مهد فرصت‌هاست؛ چشم‌ها را باید شست… جور دیگر باید دید!
شما نماینده جوانان ایران در مجامع مختلف بین‌المللی بودید، جوانان ایران چه وضعیت نسبت به جوانان دیگر کشورها دارند؟
از زمانی که افتخار حضور در مجامع مختلف علمی بین‌المللی را داشته‌ام، اتفاقاً عشقم به کشورم بیشتر و بیشتر و بیشتر شده است؛ چون با تمام وجودم حس و لمس کرده‌ام که حضور نمایندگان جمهوری اسلامی ایران، حقیقتاً تأثیرگذار و تغییردهنده‌ی معادلات است و به‌راستی این ایرانی‌ها هستند که به محافل علمی بین‌المللی اعتبار می‌بخشند.
بارها جوانان سایر کشورها در مجامع علمی در خصوص امکان تحصیل در دانشگاه‌های ایران از من سؤال کرده‌اند و توانمندی‌های علمی ایران را تحسین کرده‌اند و از دیدن نتایج پروژه‌ها و طرح‌های علمی ما در زمینه چالش‌های به‌خصوص محیط‌زیستی دنیا شگفت‌زده شده‌اند.
حتی بسیاری از اساتید خارجی از ایرانیان به‌عنوان Change Makers یا افراد تحول‌آفرین نیز یاد می‌کنند و بارها به من گفته‌اند که شما نگرش ما را نسبت به توانایی‌ها و صلاحیت‌های تخصصی بانوان ایرانی تغییر دادی. شنیدن این جمله و ذوق این لحظه برای من با هیچ حس دیگری قابل‌معاوضه و مقایسه نیست!
باید این لحظه را تجربه کنید… وقتی در یک مجمع بین‌المللی، تنها نماینده ایران هستی و نام تو، در کنار نام مقدس و پرچم زیبای کشورت، ثبت و اعلام می‌شود؛ من آن لحظه به‌یادماندنی را با هیچ اتفاق بهتری عوض نمی‌کنم.
قدرت و شکوه ایران، اتفاقاً در مجامع بین‌المللی به‌وضوح قابل‌درک است و خداوند مهربانم را شاکرم که توفیق دارم این شکوه و زیبایی را بارها و بارها به طرق مختلف، درک کنم.
شکوهی که در فرمایش ارزنده پیامبر اسلام، حضرت محمد (ص) نیز نمایان هست که می‌فرمایند: دانش اگر در ثریا هم باشد، مردمانی از سرزمین پارس به آن دست خواهند یافت.
از نظر شما مسئولین ما به جوانان توجه کافی دارند؟
از نظر بنده، توجه دارند اما کافی نیست و نیازمند نگاه ویژه و اساسی و تناسب میان گفتار و عمل در میان مسئولین محترم هست؛ حداقل به نظرم مطالبات جوانان هنوز آن‌طور که شایسته است به نتیجه نرسیده و این یعنی حرف در این باب زیاد است!
گام دوم انقلاب و تکیه‌بر جوانان که از منویات رهبری است، آیا محقق شده؟
اگر در فرمایشات حضرت آقا دقیق شویم، کلیدواژه‌های نخبگان و جوانان همواره جزء محورهای اساسی صحبت‌های ایشان بوده و هست و البته که تأکیدات ایشان شتاب بخش به اقدامات مثبت در حوزه جوانان در کشور است. اما حقیقتاً از نقطه موجود تا نقطه‌ی مطلوب، فاصله بسیار است.
بزرگ‌ترین چالش و مسائل روبروی جوانان ایران چیست؟
پژوهش‌های متعددی از دیدگاه جامعه‌شناسان و فعالین این حوزه در کشور ما صورت گرفته است که به نظرم با توجه به این پژوهش‌های تخصصی، موارد ذیل در اولویت توجه سیاست‌گذاران و مدیران این حوزه هستند:
- کمبود انسجام و یکپارچگی در حوزه جوانان و خلأ نهاد مقبول و مقتدر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در این حوزه
- مشکل اشتغال و ارتقای مهارت‌های حرفه‌ای جوانان
- کم‌توجهی به‌سلامت جسمی، روانی و معنوی جوانان
- آسیب‌های اجتماعی مختلف
- آسیب‌های فضای مجازی و فناوری‌های نوین ارتباطی و اطلاعاتی
- مسئله شکاف نسلی و بحران هویت جوانان و چالش جانشین پروری جوانان و کمبود مداخله و حضور جوانان در مصادر تصمیم سازی و تصمیم‌گیری.
- مسئولین، خود بر این اولویت‌ها تأکید می‌کنند؛ اما…! به عمل کار برآید، به سخن‌دانی نیست…!
آینده جوانان ایران را چگونه تصور می‌کنید؟
اجازه بفرمایید پاسخ این سؤال شمارا با اشاره به فرمایشات ارزشمند مقام معظم رهبری در باب امید و امیدآفرینی، بدهم. حضرت آقا می‌فرمایند: شما اگر ایران‌دوست هستید، یکی از علائم و شاخص‌های ایران‌دوستی شما این است که امیدآفرینی کنید؛ اگر یأس آفرینی کردید، نمی‌توانید بگویید ایران‌دوستید. شاخصِ عمده‌ی ایران ستیزی یأس آفرینی است، امید سوزی است، القای ناتوانی است، القای بن‌بست است؛ این‌ها شاخص‌های ایران ستیزی است. آن‌هایی که ایران را دوست دارند، نقطه‌ی مقابلِ این، حرکت می‌کنند. اگر ایران اسلامی را دوست دارید، باید امیدآفرینی کنید. اگر خلاف این سر زد، ادّعا را نمی‌شود قبول کرد. پس من هم آینده‌ای روشن و پرامید برای ایران عزیز و همیشه سرافرازمان متصور هستم.
چه برنامه‌ریزی برای قشر جوان توسط حاکمیت و دولت باید وجود داشته باشد؟
پاسخ به سؤال شما کاملاً واضح هست. هر آنچه در پاسخ به سؤالتان در خصوص چالش‌ها مطرح شد؛ قطعاً نیازمند برنامه‌ریزی ویژه و اساسی است. امید که اقدامات مثبتی را در این زمینه شاهد باشیم؛ چون آینده‌ی ایران در گرو شکوفایی پتانسیل‌های جوانان آن هست. ایران فردای ما، ایران جوانان ماست و مسئولین ایران امروز، پایه‌گذار سنگ بنای ایران فردا هستند.
به‌عنوان یک بانوی موفق و تأثیرگذار چه توصیه‌ای به جوانان دارید؟
اینکه ناامید نشوند. به نظرم، ناامیدی آفت شکوفایی استعدادها و به ثمر رسیدن تلاش‌های جوانان ماست؛ همین‌طور تحت تأثیر فضای منفی رسانه‌های بیگانه در خصوص ایران عزیزمان قرار نگیرند و بصیرت و دانش و آگاهی خود را در خصوص مسائل مختلف در کشور، با واقع‌بینی و نگاه کاملاً منصفانه و علمی و بی‌طرفانه، افزایش دهند.
اینجا سرزمین ماست و اگر قرار باشد کسی برای آن کاری کند، این خود ما هستیم.
آری! آسمان فرصت پرواز بلند است
قصه این است چه اندازه کبوتر باشی…
امیدوارم همه‌ی ما فرصت جوانی را مغتنم بدانیم و برای اثرگذاری و خلق ارزش و برجای گذاشتن ردپایی ماندگار در جامعه‌مان تلاش کنیم؛ مهم‌تر از همه تلاش کنیم که نماد یک انسان متعالی در جامعه‌مان باشیم.
اجازه بدهید صحبت‌هایم را با جمله ارزشمندی از شهید سرافراز کشورمان، پدر صنایع موشکی ایران، شهید حسن تهرانی‌مقدم به اتمام برسانم که فرموده‌اند: فقط انسان‌های ضعیف به‌اندازه امکاناتشان کار می‌کنند.
از شما و دغدغه ارزشمندتان در حوزه جوانان و تلاش‌های ارزشمندتان در این حوزه، به‌نوبه خود بسیار سپاسگزارم و برایتان آرزوی توفیقات روزافزون الهی دارم.
ثبت دیدگاه