مطالبه گری چیست و چه اهدافی دارد؟
مطالبه داشتن و ابزار و پیگیری آن مطالبه گری نامیده می‌شود. مطالبه گری به دنبال کمال و آرمان‌گرایی است. مطالبه گر می‌تواند به هر طیف یا گروه یا هر حزب و جریانی باشد. مطالبه گری چیست و چه اهدافی دارد؟
اهداف مطالبه گری
هدف مطالبه گری رسیدن به جامعه آرمان‌گرا و قانون‌مند‌است که مهم‌ترین ویژگی در جامعه و حکومت منطبق بر اسلام است که همه افراد در آن جامعه دارای حقوق و جایگاهی یکسان می‌باشند. طبق قانون موجود در اکثر کشورها و کشور اسلامی ما مطالبه گری از مسئولین و افراد با جایگاه‌های مختلف، منعی در آن وجود ندارد. بلکه واجب شرعی و حکم الله است (امربه‌معروف و نهی از منکر) همچنین اکثر مسئولین بلندپایه آن را تائید و رهبری جمهوری اسلامی ایران نیز بارها آن را تأکید نموده‌اند.
تأثیر مطالبه گری در جامعه
به‌واقع مطالبه گری سبب رونق در جامعه می‌شود. رونقی که اکثر مسائل اقتصادی، هنری، سیاسی و… را دربرمی‌گیرد. مطالبه گری سبب می‌شود تا تمامی افراد جامعه، حس مشارکت‌پذیری در آنها تقویت شود و خود را نیز جزئی از بازوی نظارتی و شفاف‌سازی بدانند. زمانی که در جامعه مطالبه گری نهادینه شد، به‌صورت غیرقابل‌باوری جامعه به سمت رشد و تعالی میل می‌کند. رانت و فساد، دزدی، اختلاس و کم‌کاری در نهادهای مختلف (چه حکومتی، چه دیگر نهادها) به حداقل می‌رسد چون مسئولین هرلحظه در حال رصد شدن توسط مخاطب خود هستند و کوچک‌ترین لغزش مساوی است با درخواست مطالبه گری. هدف این مقاله نشان دادن ارتباط میان مدیریت راهبردی در کشور با مطالبه گری مردم و پاسخگویی توسط مسئولین در جامعه و حکومت مبتنی بر اسلام است.
تعریف مطالبه گری
مطالبه گری، به مجموعه اقداماتی اطلاق می‌شود که با هدف تحریک و تشویق کسانی صورت می‌گیرد که مسئولیتی در زمینه‌ای بر عهده‌دارند تا مسئولیت خود را به نحو احسن انجام دهند، ازاین‌روی مطالبه گری، یک کنش اجتماعی – سیاسی است که با ابزارهای مختلفی می‌تواند صورت گیرد، به‌طوری‌که هر ابزار مشروعی که بتواند در راستای این هدف قرار گیرد می‌تواند مورداستفاده قرار گیرد.
آموزش مطالبه گری
ازاین‌روی، برای آموزش نحوه مطالبه گری، لازم است دو مرحله طی شود.
آموزش موضوعات مورد مطالبه
مرحله نخست، آموزش موضوعات مورد مطالبه، یعنی فراگرفتن آنچه باید از مسئولان امر درخواست شود که در این راستا، یا باید شهروندان نسبت به حقوق و مسئولیت‌های خود آشنا باشند و یا اینکه از نخبگان و کارشناسان متعهد و امین که متخصص این امر هستند بهره بگیرند تا مطالبات واقعی خود را از مسئولان درخواست نمایند.
به‌عنوان‌مثال ممکن است در جامعه‌ای، مطالبه واقعی مردم، جنبه اقتصادی داشته باشد، اما در اثر تبلیغات هیجانی برخی جریان‌ها، برخی مطالبات واهی و یا نه‌چندان مهم، به‌عنوان مطالبه اصلی آنها مطرح‌شده و حتی این مطالبه رنگ واقعیت به خود بگیرد، اما پس از مدتی جامعه دریابد که انرژی آنها و نیز سرمایه‌های ملی صرف مطالبات قشرهای خاصی شده و اگرچه مطالبه‌ای که انجام می‌دادند عملی شده اما مطالبه اصلی آنها برآورده نشده و درنتیجه سرخوردگی اجتماعی به وجود می‌آید.
ازاین‌روی لازم است شهروندان جامعه ضمن تأمل شخصی در نیازها و خواست‌های خویش، با کارشناسان، نخبگان و متخصصان متعهد و امین نیز مشورت نمایند تا نسبت به مطالبات واقعی خود جمع‌بندی کرده و آنگاه این موضوعات از مسئولین مطالبه شود.
آموزش نحوه مطالبه گری
مرحله دوم، آموزش نحوه مطالبه گری است که همان‌طور که گفته شد در این مسیر، هر ابزار مشروعی که بتواند به این کار یاری رساند، قابل‌استفاده است که ازجمله این ابزارها می‌توان به این موارد اشاره کرد: استفاده از تریبون‌های عمومی توسط تریبون داران همچون خطبای جمعه، اساتید حوزه‌های علمیه، اساتید دانشگاه، چهره‌های سیاسی سخنور و …، استفاده از ابزار قلم و مطالبه گری از طریق نوشتن مقاله، کتاب، وبلاگ و …، استفاده از بستر فضای مجازی، استفاده از رسانه‌ها و …، نگارش نامه و یا درخواست شفاهی از نخبگان و تریبون داران جامعه، گزینش مسئولانی که خود را متعهد به برآوردن مطالبات خاصی در جامعه معرفی می‌کنند که همین گزینش نشان‌دهنده وجود مطالبه آن موضوع در میان مردم جامعه است و انتخاب آن مسئول به‌صورت غیرمستقیم مطالبه گری نسبت به آن موضوع است و … .
ازاین‌روی، برای آموزش نحوه مطالبه گری، ابتدا باید ابزار مشروعی را که در توان و امکان هر فردی وجود دارد شناسایی کرده و آنگاه به تقویت توانمندی آن فرد نسبت به به‌کارگیری آن ابزار پرداخت که تحقق این مهم، گاه دارای آموزش و حتی کتاب است ولی گاه نیازی به هیچ کتاب و آموزشی ندارد، به‌عنوان‌مثال اگر فردی از ابزار رسانه‌ای برای مطالبه گری بهره می‌گیرد، بهترین راهکار این است که سواد رسانه‌ای خود را از طریق شرکت در کلاس‌ها و دوره‌های مربوط به افزایش سواد رسانه‌ای بالا ببرد و یا از کتاب‌هایی که در زمینه سواد رسانه‌ای و شگردهای اقناع فکر و اندیشه در رسانه نگاشته شده است بهره بگیرد، اما اگر بخواهد از ابزار مشارکت سیاسی- اجتماعی و اعلان رأی عمومی استفاده کند صرفاً باید مطالبات واقعی خود را فراگرفته و نظر خود را از طریق شرکت در انتخابات، اجتماعات عمومی و … اعلان نماید و نیازی به آموزشی خاص فراتر از دریافت مطالبات خود ندارد.
مطالبه گری در كلام مقام معظم رهبري (مدظله‌العالی)
«ازنظر من هیچ‌کس مصونيت آهنين ندارد همه در مقابل قانون و مسئوليت‌هاي خودشان پاسخگو هستند و بايد جواب دهند. هميشه اين ملت نياز دارد به اينكه مسئولان او پاسخگوي مسئوليت‌هاي بزرگ خودشان در مقابل ملت باشند و روح پرسش و مطالبه گری در مردم وجود داشته باشد».
لزوم نقدپذيري مسئولين و تقويت روحيه مطالبه گري در مردم
با بررسي ديدگاه مقام معظم رهبري پيرامون لزوم نقدپذيري مسئولين و تقويت روحيه مطالبه گري در مردم، مشخص‌‌ها كه از جانب ايشان، اصرار جدي بر نقد سازنده و مطالبه دلسوزانه، از مديران اجرايي كشور در جهت پيشبرد اهداف اسلام و انقلاب اسلامي براي رفع امور مسلمين وجود دارد. لذا با توجه تأكيدات مؤكد در اين زمينه، بايد اذعان داشت: تاكنون فرهنگ مطالبه گری اجتماعي در ايران نهادينه نشده و مورد غفلت واقع‌شده است. همان‌گونه كه مي‌دانيم مطالبه گری از حقوق اوليه آحاد مردم جامعه است؛ اما اكثر مردم جامعه ما به دلايل مختلف ازجمله نداشتن دغدغه حوزه اجتماعي، عدم آگاهي و شناخت كافي مردم از حقوق قانوني و اجتماعي‌شان و تأثیر آن بر زندگي و اجتماع و با بيان اينكه نمي‌دانيم و اطلاع نداريم كجا برويم و به چه كسي بگوييم و همچنين نبود فرهنگ مطالبه گری در بين مردم موجب شده تا كمتر بتوانند از اين حق خود در جامعه استفاده نمايند،
مطالبه گری نیاز جامعه است
براي داشتن جامعه‌ای پويا بايد روحيه مطالبه گری در بين آحاد افراد جامعه افزايش يابد و از آن‌سو مسئولين در نهادهاي مختلف اجتماع هم خود را پاسخگوي دانسته و بدانند كه پست و مقام و عنواني كه به آنها سپرده‌شده، فرصتي براي خدمت هر چه بيشتر به مردم بدانند. دراین‌بین متأسفانه در استان سمنان برخي مسئولين و مديراني در دستگاه‌هاي دولتي و غير‌دولتي و بعضاً نهادهاي مردمي هم حضور دارند كه خود را تافته جدا بافته از مردم می‌دانند و بعضاً پاسخگوي كارهاي غيرقانوني خود هم نيستند برخورد خوبي ندارند، غافل از اينكه اين عنوان و مقام‌ها زودگذر است و در مقابل مردم بايد پاسخگو باشند و هر چه روحيه مطالبه گری مردم افزايش يابد به‌طور حتم عمر مديريت اين نوع افراد كوتاه خواهد شد.
یادداشت دکتر محمدحامد چیت‌سازان درباره مطالبه گری چیست و چه اهدافی دارد؟
ثبت دیدگاه