آسیب اجتماعی چیست؟

آسیب اجتماعی چیست؟

اول از همه باید به این پرسش پاسخ دهیم که آسیب اجتماعی چیست؟

آسیب‌های اجتماعی به دسته‌ای از نابسامانی‌ها و ناهنجاری‌های رفتاری افراد یک جامعه چه بصورت فردی و یا جمعی گفته می‌شوند که ریشه در بی نظمی‌ها، کژکارکردی‌های پدیده‌های اجتماعی و پیامدهای نامطلوب آنها دارد. این آسیب‌ها غالبا باعث رنجش روانی، جسمی و مادی اقشار خاص و آسیب پذیر جامعه می‌شوند و در واقع می‌توان گفت به هر نوع عمل فردی یا جمعی گفته می شود كه در راستای اصول اخلاقی و قواعد عام عمل جمعی یا غیررسمی جامعه محل فعالیت كنشگران قرار نمی‌گیرد و در نتیجه با منع قانونی و یا قبح اخلاقی و اجتماعی روبه رو می‌گردد.

چگونه از خود در برابر آسیب های اجتماعی مراقبت کنیم؟

من معتقدم انسان موجودی اجتماعی است و زندگی خود را در اجتماع می‌‌گذراند. و همه ما باید بدانیم که چگونه از خود در برابر آسیب‌های اجتماعی مراقبت کنیم؟

امروزه به علت دامنه ارتباطی وسیع بین افراد و وجود انواع انحرافات در جامعه اگر ندانیم چگونه از خود مراقبت کنیم ممکن است ناخواسته در دام آسیب‌های اجتماعی مختلف بیفتیم. نمی‌خواهم اغراق کنم اما گاهی آسیب‌هایی به فرد وارد می‌شود که هیچ گاه به آن‌ها فکر هم نکرده است. اما ما می‌توانیم با داشتن اطلاعات کافی از خود مراقبت کنیم.

برای اینکه از این آسیب‌ها جلوگیری شود، بهتر است اجتماع و جامعه خود را بهتر بشناسیم و در جهت رفع مشکلات موجود در آن بکوشیم.

انواع آسیب‌های اجتماعی

عوامل پیدایش آسیب‌های اجتماعی زیاد است؛ بسیاری از چالش‌های جامعه منشأ بروز آسیب‌های اجتماعی می‌شود، مواردی همچون بهزیستی روانی در جامعه!

شاید بپرسید منظورتان چیست؟

یعنی وقتی بهزیستی روانی در جامعه کم باشد با آسیب‌های اجتماعی روبه‌رو هستیم. مباحث مالی و اقتصادی در جامعه و وجود اختلافات طبقاتی باعث ظهور آسیب‌های اجتماعی در جامعه می‌شود. از نظر من متداول‌ترین آسیب‌های اجتماعی که امروزه به خصوص در بین جوانان و نوجوانان شایع شده است ۷مورد است که در ادامه مورد بررسی قرار می‌گیرد و برای هر کدام روش‌های مراقبت از خود نیز بیان شده است.

۱.اعتیاد

در ابتدا به بررسی اعتیاد که یکی از شایع‌ترین آسیب‌های اجتماعی این دوره است می‌پردازیم. به هر عادتی نسبت به مواد مختلف طبیعی و شیمیایی گفته می‌شود. امروزه دامنه این مواد آنقدر زیاد شده است و در شکل‌های متعددی وجود دارند. شاید به همین علت است که اکثر افراد ناخواسته در دام اعتیاد می‌افتند و با یک دارو درمانی دوستانه به سمت غول اعتیاد سوق پیدا می‌کنند.

من معتقدم این مواد ممکن است بر روی جسم، ذهن یا هر دو تاثیر بگذارد و خطرات و خسارت‌های جبران ناپذیری را دارد. بهتر است پیش از انجام هر کاری به عاقبت آن بیاندیشیم!

راه کارها:

•حتما به این موضوع دقت داشته باشید که هر فردی را به عنوان دوست خود انتخاب نکنید و دوستان خود را با دقت بیشتری انتخاب کنید.

•هر کاری ارزش امتحان کردن را ندارد، شما حتی با یک بار مصرف مواد برای همیشه به آن اعتیاد پیدا خواهید کرد و ترک آن کاری سخت و دشوار است پس مراقب تصمیم‌های خود باشید!

پیام اکرم(ص) می فرمایند: هر گاه تصمیم گرفتی کاری کنی اول به نتیجه و عاقبت آن خوب بیندیش. اگر دیدی نتیجه خوبی دارد به تصمیمت عمل کن ولی اگر دیدی نتیجه‌اش تباهی و بدی است از آن صرف نظر کن.

•خانواده شما بهترین دوستان شما هستند پس بهتر است در هر کاری با آن‌ها مشورت کنید.

۲.سرقت و دزدی

سرقت یکی از آسیب‌های اجتماعی است که بسیار رایج است. ممکن است از فرد سرقت شود یا خود به سمت سرقت گرایش پیدا کند.

به طور کلی می‌توان گفت که سرقت و دزدی هم از لحاظ عرفی و هم از لحاظ قانونی به عنوان یک آسیب جدی محسوب می‌شوند. با این که عوامل متعددی در بروز این مشکل شناخته شده‌اند مثل فقر، بیکاری، اعتیاد و شیوه‌های تربیتی، اما باید توجه داشت مبانی شخصیت اهمیت ویژه در ارتکاب دزدی دارند بهتر است این طور بگویم که این افراد یعنی کسانی که دست به سرقت و دزدی می‌زنند معمولا از لحاظ رشد اخلاقی در سطح خیلی پایین و ضعیفی هستند و به طور کلی ثبات و استواری و قدرت تحلیل و تفکر درباره پیامدهای رفتار خود را به قدر کافی ندارند.

۳.خودکشی

یکی دیگر از آسیب‌های اجتماعی که ممکن است هر کسی با هر شرایط اجتماعی و فرهنگی به آن روی آورد، خودکشی است. همان گونه که در قرآن کریم آمده‌ است خود کشی گناه نابخشودنی است متاسفانه این روزها در خانواده‌های زیادی رواج یافته است و دلایل متنوعی هم دارد. من یقین دارم که اکثر افرادی که به سمت آسیب اجتماعی خودکشی می‌روند، ممکن است چندان به آن فکر نکرده باشند. اما چگونه از خود مراقبت کنیم که به سمت خودکشی نرویم؟

•خودتان را به کارهایی که می‌دانید در آن استعداد دارید و به آن علاقه مند هستید مشغول کنید.

•انگیزه خود را برای زندگی بالا ببرید.

•صبر و شکیبایی داشته باشید و از تصمیم گیری عجولانه بپرهیزید.

۴.بی خانمانی

شاید فکر کنید که تعداد کمتری در جامعه دچار بی خانمانی هستند اما من به این نتیجه رسیدم که باز هم می‌توان از آن به عنوان یک آسیب اجتماعی رشد یافته یاد کرد.شدت فشارهای اقتصادی باعث شده تا افراد از حق طبیعی خود که مسکن و خانه است محروم شوند.معمولا این مشکل همراه با سایر آسیب‌های اجتماعی همراه است. فقر عامل اصلی و مهمی است که سبب بی خانمانی می‌شود. گاهی اوقات حوادث طبیعی مانند زلزله، آتش سوزی و… سبب بی خانمان شدن افراد می‌شوند.

۵.مهاجرت

شاید به نظر تعجب کرده باشید، باشد که مهاجرت را جزو عوامل ایجاد آسیب‌های اجتماعی بدانیم گاهی اوقات افراد برای کسب موفقیت‌های بیشتر و رشد اقتصادی و علمی مهاجرت می‌کنند.به نظر من تفاوت فرهنگی و عدم شناخت این فرهنگ‌ها سبب ایجاد آسیب‌هایی خواهد شد که حل آن‌ها چندان هم راحت نباشد. اما در برابر آسیب‌های ناشی از مهاجرت چگونه از خود مراقبت کنیم؟

اگر قصد مهاجرت به کشور یا حتی شهر دیگری را دارید، بهتر است قبل از اقدام به سفر در مورد فرهنگ و آداب و رسوم و سبک زندگی افراد در منطقه هدف تحقیق کنید. سعی کنید جزئی ترین مسائل را هم مورد بررسی قرار دهید زیرا در مهاجرت شما نقش اساسی دارند.

۶.بیکاری

بیکاری هم یکی از آسیب‌های اجتماعی این دوره است که گاهی حوادثی که منجر به بیکاری فرد می‌شود کاملا وابسته به عملکرد خود او است. هیچ کارفرما و رئیسی دوست ندارد کارمند خوب خود را از دست بدهد. اگر کارمند هستید سعی کنید مسئولیت‌های خود را به بهترین نحو و درست انجام دهید.در صورتی که کسب و کار خودتان را دارید می‌توانید برنامه ریزی دقیقی برای فعالیت‌های خود داشته باشید.اگر کتاب (چه کسی پنیر مرا جا به جا کرد) را خوانده باشید، می‌دانید که بهترین کار این است که قبل از به هم ریختن کارتان یک کار دیگر برای خودتان دست و پا کنید.

۷.فقر

به قول بزرگان فقر برادر دیوار به دیوار فساد است. من معتقدم اکثر مفاسد و آسیب‌های اجتماعی که مورد بررسی قرار گرفت، ناشی از فقر است. این عامل نشان می‌دهد که اراده و پشتکار فردی و ایده‌های مناسب می‌تواند مسائل غیر قابل کنترل مانند سیاست و اقتصاد جامعه را تحت الشعاع قرار دهد. پس بهتر است قبل از هر چیز برای مراقبت از خود در برابر فقر، بهانه‌ها را کنار بگذاریم و از پتانسیل‌های وجودی خود برای ایجاد انگیزه و کسب و کار بهره ببریم.

من اطمینان دارم با راهکارهایی که ذکر شد و افزایش اعتماد به نفس می‌توان به راحتی از بحران‌ها و موانع موجود در زندگی و اجتماع گذر کرد. مقابله با این مسائل و یافتن راه حل برای آن‌ها می‌تواند قدرت تفکر و تصمیم‌گیری را در فرد تقویت کند. منتها اول باید بدانیم آسیب اجتماعی چیست؟ و برای آن حل آن برنامه ریزی کنیم.

یادداشت از رقیه محبی کارشناس هنری پایگاه خبری سمن جوانان شهرستان بوشهر 

اخبار مرتبط

آسیب‌های اجتماعی و انواع آن